Αρμενία 2023

Η πρόταση του Ντάνη στο τέλος του καλοκαιριού για Αρμενία το Νοέμβρη έγινε αποδεκτή άμεσα και χωρίς δεύτερη σκέψη! Τέσσερις ημέρες, τέσσερις φίλοι. Ως το Νοέμβρη θα είχαμε αρκετό χρόνο να το σχεδιάσουμε και να το οργανώσουμε. Τόσο ανατολικά πρώτη φορά θα βρισκόμουν. Ήμουν πολύ περίεργη για αυτόν τον προορισμό και δεν ήξερα τι να περιμένω. Ο Ντάνης με την Αθανασία, όμως, είναι εγγύηση σε κάτι τέτοια «εξω-ευρωπαϊκά»…! Θα με συνόδευε η πάντα πρόθυμη Αναστασία. Θα πετούσαμε από Σόφια απευθείας για την πρωτεύουσα της Αρμενίας το Γερεβάν. Ως τη Σόφια θα πηγαίναμε με αμάξι. Πέντε ώρες δρόμος από Έδεσσα.

Ημέρα πρώτη

Έδεσσα – Σόφια - Γερεβάν

Αναχωρήσαμε πολύ πρωί με την Αναστασία έτσι ώστε να είμαστε στις 7 στα σύνορα του Προμαχώνα. Εκεί μας περίμεναν η Αθανασία με τον Ντάνη. Αφήσαμε το αμάξι μας, μπήκαμε στο αμάξι τους και ξεκινήσαμε για Σόφια. Σε δύο - δυόμισι ώρες ήμασταν Σόφια. Αφήσαμε το αμάξι σε ένα park & fly πάρκινγκ και μεταβήκαμε στο αεροδρόμιο για την πτήση μας με την wizzair που ήταν απευθείας. Μετά από 2 ώρες πτήσης βρισκόμασταν στο Γερεβάν την πρωτεύουσα της Αρμενίας. Πρώτο μέλημα μας να πάρουμε μια sim card για να έχουμε δεδομένα στα κινητά μας για να μπορούμε να κινούμαστε. Είχαμε ένα επιπλέον τηλέφωνο που το κάναμε Hotspot και συνδεόμασταν όλοι σε αυτό. Η εφαρμογή yandex είναι must στις πρώην σοβιετικές χώρες για να καλείς οικονομικά ταξί. Δεύτερο μέλημα μας να νοικιάσουμε αυτοκίνητο για τις βόλτες των επόμενων ημερών μας. Η απογευματινή κίνηση στο Γερεβάν μας έδωσε μια πολύ καλή εικόνα για το τι εστί οδήγηση στο Γερεβάν. Μποτιλιαρίσματα, επιθετική οδήγηση, φρενήρεις ρυθμοί στους δρόμους… Η Αναστασία, όμως, δε μασάει από αυτά. Γεννημένη οδηγάρα κι ας οδηγούσε για μόλις δεύτερη φορά αυτόματο! 

Αφού τακτοποιήσαμε τα πράγματα μας στο διαμέρισμα που θα μέναμε, βγήκαμε μια βόλτα στην πόλη για να τη δούμε αλλά και για να φάμε. Το Γερεβάν είναι γνωστό και ως ροζ πόλη λόγω του χρώματος των κτιρίων. Μετακινηθήκαμε με το μετρό. Το εισιτήριο κοστίζει 0,18€ και είναι μια στρόγγυλη πλαστική μάρκα που τη ρίχνεις στην είσοδο του πρώτου κιγκλιδώματος για να ανοίξει. Μια γραμμή είναι όλο κι όλο το μετρό τους. Κατεβήκαμε στην πλατεία Δημοκρατίας (Republic Square) η οποία έχει σχήμα οβάλ και γύρω γύρω μεγάλα εντυπωσιακά ροζ κτίρια. Το πρώτο βράδυ φάγαμε το παραδοσιακό και πολυφημισμένο λαχματζούν της Αρμενίας που είναι μια λεπτή πίτα που από πάνω έχει κιμά. Μοιάζει κάπως με πίτσα. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές με κασέρια, μπαχαρικά κλπ. Μετά το φαγητό πήγαμε στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης (North Avenue), περπατήσαμε μέχρι την όπερα και γυρίσαμε προς τα πίσω για να πάρουμε το μετρό για να γυρίσουμε στο σπίτι. Το μετρό εδώ λειτουργεί ως τις 11 το βράδυ.

Ημέρα δεύτερη

Λίμνη Σεβάν, Dilijan, Gosh

Το αμάξι το έχουμε παρκαρισμένο ήδη από το προηγούμενο βράδυ κάτω από το σπίτι μας. Χωρίς καθυστερήσεις ξεκινάμε προς τη λίμνη Σεβάν. Σε περίπου μια ώρα φτάνουμε και κατευθυνόμαστε σε μια χερσόνησο που στην κορυφή του υπάρχει το μοναστήρι Sevanavank. Τα μοναστήρια μοιάζουν με εκκλησίες εδώ και δεν έχουν το στυλ των δικών μας, δηλαδή, με μοναχούς, κελιά κλπ. Είναι απλά προσκυνήματα. Πολύ όμορφο μέρος το Sevanavank με υπέροχη θέα στη λίμνη και στα απέναντι χιονισμένα βουνά. Το υψόμετρο εδώ είναι 1900μ. (Το υψόμετρο του Γερεβάν είναι 1000μ.). 

Φεύγοντας από εδώ, συνεχίζουμε λίγο βορειότερα στην πόλη Dilijan η οποία έχει την φήμη της «Ελβετίας της Αρμενίας». Υπερτιμημένη φήμη θα έλεγα. Ο δρόμος έχει στροφές και δέντρα δεξιά – αριστερά, όμως μέχρι εκεί. Πήραμε κάποιες πληροφορίες από το τουριστικό κέντρο της πόλης προσπαθώντας να βρούμε κάτι ενδιαφέρον. Εδώ έχει αρκετό πεζοπορικό ενδιαφέρον με όμορφο δίκτυο μονοπατιών. Εμείς επιλέξαμε να περπατήσουμε λίγο στο ιστορικό κέντρο της το οποίο δεν ήταν κάτι το ιδιαίτερο και μετά βγήκαμε παραέξω σε κάποια μοναστήρια.

Σε ένα τέταρτο μακριά ήμασταν στο Haghartsin μοναστήρι. Η διαδρομή είναι μαγευτική και κινείται μέσα σε υπέροχο δάσος. Το μοναστήρι είναι πάρα πολύ όμορφο και στις εκκλησίες του τελούνται μυστήρια. Εδώ πετύχαμε ένα σωρό γάμους τον έναν πίσω από τον άλλον! Απλοί, λιτοί κι απέριττοι. Στη συνέχεια, επισκεφτήκαμε το μοναστήρι Goshavank στην πόλη Gosh. Αυτό βρίσκεται μέσα στην πόλη σε μια άκρη της και είναι λιγότερο εντυπωσιακό από το προηγούμενο. Βρίσκεται, όμως, επάνω σε μια ανοιχτωσιά και έχει όμορφα γρασίδια στα ήπια πρανή του που προσφέρονται για ξάπλες και χαλάρωση ιδίως το απόγευμα καθώς γέρνει ο ήλιος. Όλα τα μοναστήρια στην Αρμενία είναι παλιά και έχουν gothic στοιχεία.

Κατά την επιστροφή μας στο Γερεβάν κάναμε μια ακόμη στάση στην πόλη Tsakhkadzor για να πιούμε ένα κονιακάκι, ποτό για το οποίο φημίζεται η Αρμενία. Αν και η πόλη αυτή είναι πολύ μικρή βρήκαμε έναν δρόμο με μαγαζιά και μπήκαμε σε ένα που είδαμε να έχει ζωντανή μουσική. Έπαιζαν κάτι νεαρά παιδιά με παραδοσιακά όργανα μουσικές σαν να βγήκαν από την «πολίτικη κουζίνα». Αναπάντεχα όμορφη βραδιά. Μας κέρασαν και γλυκά στο μαγαζί για το welcome!    

Ημέρα τρίτη

Zvartnots, Khor Virap, Garni, Geghard

Η σημερινή ημέρα είχε λιγότερα χιλιόμετρα με το αυτοκίνητο και πιο κοντινούς προορισμούς. Ξεκινήσαμε από το Zvartnots που είναι η περιοχή του αεροδρομίου. Επισκεφτήκαμε τον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται ο καθεδρικός ναός του Zvartnots ο οποίος έχει σχήμα κυκλικό και το μνημείο χρονολογείται από τον 7^ο αιώνα. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα Αρμένικης αρχιτεκτονικής. Ο χώρος τριγύρω είναι αρκετά παρατημένος και απεριποίητος αλλά το μνημείο στη μέση είναι δυνατό. Πληρώσαμε είσοδο 3,5€ περίπου το άτομο. Παρακείμενα, υπάρχει και ένα μικρό -αλλά ενδιαφέρον- μουσείο με την ιστορία του χώρου. Στη συνέχεια, επισκεφτήκαμε τον καθεδρικό ναό Etchmiadjin ο οποίος βρίσκεται μέσα σε ένα πολύ όμορφο και ήσυχο πάρκο της πόλης. Ο καθεδρικός αυτός είναι από τις αρχές του 4^ου αιώνα και αποτελεί τον πρώτο ναό της αρχαίας Αρμενίας αλλά και τον παλαιότερο παγκοσμίως. Το κτίριο εξωτερικά εντυπωσιάζει και αξίζει μια γυροβολιά για να το θαυμάσει κανείς από όλες τις πλευρές. Έργα ανακαίνισης που γίνονταν, δυστυχώς, εμπόδισαν την επίσκεψη μας στο εσωτερικό του.

Συνεχίζοντας το δρομολόγιο μας, σε όχι και πολύ καλό οδικό δίκτυο, μεταβήκαμε στο μοναστήρι Khor Virap με την εκπληκτική θέα προς το όρος Αραράτ το οποίο έχει δυο κορυφές σαν κώνους. Ήταν χιονισμένο και την ημέρα αυτή δεν είχε πολύ καλή ορατότητα λόγω συννεφιάς. Είμαστε πάρα πολύ κοντά στα σύνορα με την Τουρκία. Το μοναστήρι αυτό εκτός από την κύρια εκκλησία, παραδίπλα έχει ένα υπόγειο εκκλησάκι στο οποίο κατεβαίνεις 6 μέτρα από μια κάθετη σιδερένια σκάλα. Το ανεβοκατέβασμα αργεί καθώς χωράει μόνο ένα άτομο να περάσει. Ο κόσμος κατεβαίνει σε γκρουπάκια των δέκα ατόμων περίπου τα οποία πρέπει να ανέβουν πριν κατέβουν οι επόμενοι.

Επόμενος σταθμός μας το μοναστήρι Geghard. Το gps μας πήγε από έναν πολύ επαρχιακό δρόμο ο οποίος ανεβοκατέβαινε κάποιους ορεινούς λόφους. Το τοπίο εδώ ήταν ιδιαίτερα απόκοσμο. Ερημικό σε πολλά σημεία με γυμνά βουνά και περίεργα χρώματα όπως ώχρα, απαλό πορτοκαλί, γκρι δημιουργώντας εικόνες far west. Το μοναστήρι Geghard είναι χτισμένο μέσα σε βράχο και είναι πολύ εντυπωσιακό. Αυτό ξεχώριζε από τα άλλα διότι είχε περισσότερα κτίρια από ότι τα άλλα που επισκεφτήκαμε που λίγο πολύ είχαν μια εκκλησία όλο κι όλο. Μπορούσες να ανέβεις με σκαλοπάτια σε ένα μπαλκόνι και από εκεί να μπεις σε μια χωνευτή εκκλησία μέσα σε σπηλιά δίπλα στον βράχο. Σε ένα σημείο του τοίχου κάτω χαμηλά είχε μια τρύπα που έβλεπες στο εσωτερικό της κάτω εκκλησίας!

Τελευταία στάση πριν γυρίσουμε στο Γερεβάν είναι το Garni, το οποίο έχει ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο έναν αρχαιοελληνικό ναό. Είναι το μακρινότερο προς την ανατολή μνημείο ελληνορωμαϊκού πολιτισμού. Πρόκειται για ένα κτίσμα περιτριγυρισμένο με κίονες ιωνικού ρυθμού και έναν μικρό εσωτερικό χώρο που ανεβαίνεις από κάτι πολύ ψηλά και στενά σκαλοπάτια. Στον χώρο αυτό έχει βρεθεί και μια πέτρα με ελληνική γραφή. Εντυπωσιαστήκαμε πολύ η αλήθεια είναι και νιώσαμε στις πλάτες μας τα vibes του ελληνικού πολιτισμού όταν το πρωταντικρίσαμε.

Γυρνώντας στο Γερεβάν, παραδώσαμε το αμάξι και μιας και είχαμε ακόμη φως και χρόνο τριγυρίσαμε λίγο στην πόλη. Μέσω του πεζόδρομου North Avenue βρεθήκαμε πίσω από την όπερα όπου ξεκινά ένα πολύ όμορφο πάρκο με παρτέρια στην αρχή, μαρμάρινες αναβαθμίδες στη συνέχεια καταλήγοντας στο τέλος σε έναν μνημειώδη οβελίσκο αφιερωμένο στους αγώνες για την ανεξαρτησία της Αρμενίας. Cascades ή καταρράκτες λέγεται το μέρος αλλά δεν έχει νερά. Το πάρκο χαμηλά έχει διάφορα γλυπτά έργα τέχνης με μάρμαρο και μέταλλο και το έχουν πολύ περιποιημένο. Στο σημείο που  ξεκινούν τα σκαλοπάτια, εναλλακτικά, κάτω από αυτά υπάρχουν κυλιόμενες σκάλες που ανεβάζουν βαθμιαία μέχρι το τέρμα των σκαλοπατιών. Μετά, η ανάβαση ως τον οβελίσκο συνεχίζει από γύρω καθώς οι υπόλοιπες σκάλες βρίσκονται υπό ανέγερση. Η θέα που προσφέρεται από ψηλά είναι πάντα εντυπωσιακή. Καθώς ανεβαίναμε, με τα πόδια βεβαίως βεβαίως, νύχτωνε και άναβαν τα φώτα δειλά δειλά. Μέχρι να φτάσουμε πάνω ψηλά στον οβελίσκο είχε νυχτώσει για τα καλά και η πόλη φάνταζε ακόμη πιο όμορφη και μυστηριώδης.

Στην επιστροφή μας ψάξαμε να βρούμε μια καλή παραδοσιακή ταβέρνα για να φάμε. Επιλέξαμε την ταβέρνα Yerevan (υπάρχουν πολλές τέτοιες και μάλλον είναι αλυσίδα) η οποία έχει πολύ καλή φήμη και έχει και ζωντανή παραδοσιακή μουσική. Φάγαμε πάρα πολύ καλά και απολαύσαμε μια βραδιά γεμάτη αρμένικη μουσική και εκπλήξεις!  

Ημέρα τέταρτη

Γερεβάν

Τελευταία μας μέρα η σημερινή μιας και το βράδυ παίρνουμε το αεροπλάνο της επιστροφής. Μαζέψαμε τα πράγματα μας και τα αφήσαμε στο διαμέρισμα για να μην τα κουβαλάμε όλη μέρα μαζί μας. Τα περισσότερα στο Γερεβάν τα είχαμε δει και έτσι αφιερώθηκε στις αγορές αυτή η μέρα. Αρχικά επισκεφτήκαμε μια ανοιχτή αγορά με είδη λαϊκής τέχνης (Vernissage Market). Αφού χασομερήσαμε αρκετά στους πάγκους της κατευθυνθήκαμε προς μια κλειστή αγορά τροφίμων (Gum Market). Καθοδόν περάσαμε από μια σύγχρονη και επιβλητική εκκλησία του Αγίου Γρηγορίου. Αν και ορθόδοξοι οι Αρμένιοι, οι εκκλησίες τους έμοιαζαν περισσότερο με καθολικές. Μεγάλες, κρύες και χωρίς αγιογραφίες στους τοίχους. Είχε κάποιες λίγες εικόνες κορνιζαρισμένες σε κάποια ελάχιστα σημεία. Οι πωλητές της κλειστής αγοράς ήταν πολύ φιλόξενοι. Δεν προλάβαμε να μπούμε καλά καλά μέσα και μας φλόμωσαν στα κεράσματα. Αποξηραμένα φρούτα, ξηροί καρποί, γλυκίσματα, τυριά, παστουρμάδες, σουτζούκια… Δοκιμάσαμε από όλα!

Φεύγοντας από εκεί βρεθήκαμε σιγά σιγά περπατώντας πίσω στο κέντρο όπου καθίσαμε σε ένα όμορφο μαγαζάκι για καφέ κοντά στην republic square ονόματι coffeeshop company. Αν και ο καιρός ήταν συννεφιασμένος και βροχερός, η θερμοκρασία ήταν πάρα πολύ καλή τόσο που μας επέτρεψε να καθίσουμε έξω για να καπνίζει η Αναστασία! Μετά από αυτήν την στάση επισκεφτήκαμε το μπλε τζαμί το οποίο είναι πολύ εντυπωσιακό με την έκθεση του να εντυπωσιάζει ακόμη περισσότερο. Πολύ όμορφα δερμάτινα, πλεκτά και κεραμικά. Η περιοδεία μας συνεχίστηκε μέσω της πολύ κεντρικής οδού Mashtots avenue, η οποία είναι γεμάτη εμπορικά καταστήματα, και καταλήξαμε στην όπερα. Από εκεί πήραμε τον κεντρικό πεζόδρομο όπου από κάτω λειτουργεί υπόγειο εμπορικό κέντρο. Μπήκαμε και εκεί μιας και είχε αρχίσει να βρέχει καλούτσικα. Τίποτε το ιδιαίτερο εδώ κάτω… Βγαίνοντας ξανά έξω, είχε αρχίσει να σουρουπώνει και κατευθυνθήκαμε σε ένα food court για φαγητό. Αφού ντερλικώσαμε για τα καλά πήραμε ένα ταξί (μέσω yandex) για να γυρίσουμε στο διαμέρισμα να πάρουμε τα πράγματα μας και να πάμε στο αεροδρόμιο. Η κίνηση ήταν απελπιστική. Για 3 χλμ κάναμε παραπάνω από μισή ώρα!!! Ο δε οδηγός προς το αεροδρόμιο ήταν μεγάλος Σουμάχερ. Αφού δε μας στούκαρε πουθενά πάλι καλά. Ίσως, τελικά, να πρέπει να επιλέγουμε λίγο πιο πολυτελείας αυτοκίνητα στο yandex μπας και πετυχαίνουμε λιγότερο γκάνγκστερ οδηγούς…

Φτάσαμε στη Σόφια μεσονυχτίς σύμφωνα με το πρόγραμμα. Πήραμε το αμάξι από το πάργκινγκ και τραβήξαμε μέσα στο βαθύ σκοτάδι για Προμαχώνα. Εκεί αποχαιρετήσαμε τον Ντάνη με την Αθανασία ανανεώνοντας το ραντεβού μας για νέες περιπέτειες. Με την Αναστασία συνεχίσαμε για Έδεσσα όπου φτάσαμε στις 8 το πρωί γεμάτες κούραση και υπερένταση.

Ακόμη ένα ταξίδι σε μέρη μοναδικά και με εκλεκτή παρέα έφτασε στο τέλος του! Όπως είπα και στην αρχή τόσο ανατολικά πρώτη φορά ταξίδευα. Μάλιστα, ήταν η πρώτη φορά που γύρισα το ρολόι μου μπροστά όταν έφτασα. Δυο ώρες διαφορά έχουμε. Οι Αρμένιοι είναι λαός αδελφικός. Με το που άκουγαν πως είμαστε Έλληνες αμέσως άνοιγε η καρδιά και το χαμόγελό τους. Φιλόξενοι, ζεστοί, έτοιμοι να βοηθήσουν και να προσφέρουν ό,τι έχουν. Κατά τα άλλα είναι ένας φτωχός λαός που προσπαθεί να βάλει σε μια τάξη τη χώρα του. Η συμπεριφορά και η κουλτούρα τους θύμιζε Ελλάδα πριν 50 χρόνια. Ιδιαίτερο ταξίδι και πέρα για πέρα ξεχωριστό από Ευρώπη και Βαλκάνια.

Ευχαριστώ τον Ντάνη και την Αθανασία για την πρόσκληση – εμπειρία καθώς και την Αναστασία με την αστείρευτη προθυμία της για όλα! Είθε ένα όμορφο ταξίδι να είναι η ζωή μας όλη. Γεμάτο χρώματα, αρώματα και καλούς ανθρώπους στο διάβα μας! :)

Φωτογραφίες από το ταξίδι